Cordyceps sinensis (Maczużnik chiński) - właściwości zdrowotne

Cordyceps (maczużnik) to rodzaj grzybów rosnących na różnych szerokościach geograficznych. W Polsce spotykane są 3 gatunki, jednak najpopularniejszy jest gatunek rosnący w Azji – Cordyceps sinensis. Po raz pierwszy opisano go w 1843 roku, zauważając wówczas, że zwierzęta nim żywione mają więcej sił i odznaczają się lepszym stanem zdrowia; wcześniej, aż do teraz miał zastosowanie w tradycyjnej medycynie wschodniej. Obecnie mała popularność Cordycepsa może dziwić, ponieważ jego stosowanie niesie za sobą szereg korzyści, zarówno patrząc pod kątem medycznym, zdrowotnym i sportowym.

Dla sportowców: poprawa wydolności i siły – produkcja ATP

Siła i kondycja to jedne z najważniejszych rzeczy w prawie wszystkich dyscyplinach sportowych, zaczynając od maratonów, przez sporty walki, na podnoszeniu ciężarów kończąc. Do każdej czynności organizm wykorzystuje energię pod postacią ATP (adenozynotrifosforan), pozyskiwana jest ona w szeregu przemian tlenowych i beztlenowych takich jak np. glikoliza czy cykl Krebsa. Jedną z największych w tym kontekście zalet Cordycepsa jest wzrost ATP, co za tym idzie możliwy wzrost zdolności wysiłkowych organizmu. W badaniach klinicznych i przedklinicznych po 2000 roku sprawdzano wiele czynników na które potencjalnie wpływa Cordyceps, w tym wpływ na ilość ATP w organizmie oraz na zdolność wysiłkową. Efekty jakie uzyskano w wybranych badaniach:
– wzrost sprawności w teście pływania aż o 200%
– wzrost pojemności wentylacji płuc, pojemności tlenowej krwi u osób starszych
– spadek zmęczenia i subiektywnie lepsze samopoczucie (również u osób starszych)
– w połączeniu z Różeńcem górskim (Rhodiola Rosea) odnotowano wzrost parametrów beztlenowych w wysiłku
– zaobserwowano rozszerzenie naczyń krwionośnych i wzrost markerów energetycznych (w uproszczeniu: większa produkcja energii i zwiększony transport)
- wzrost przepływu krwi przez wątrobę (generowanie wyższego poziomu ATP)

Powyższe badania sugerują, że Cordyceps może przyczyniać się do wzrostu wydolności i siły w wysiłku fizycznym, a także zwiększać produkcję i transport ATP.

Innym wartym zauważenia faktem jest podniesienie progu kwasu mlekowego. Kwas ten powstaje jako produkt uboczny w produkcji energii w procesach beztlenowych. Jego wyższe stężenie powoduje spadek pH, ból mięśni, czasowo zmniejsza się „ogólna sprawność” – objawy te są opisywane jako popularne zakwasy. Cordyceps może zwiększać próg tego kwasu, co objawia się większą wytrzymałością podczas wysiłku.

Wspieranie odporności i działanie bakteriobójcze, przeciwwirusowe

Cordyceps zawiera w sobie substancje mogące wpływać na układ immunologiczny:
– wzrost produkcji makrofagów (są to komórki biorące udział w fagocytozie; pochłaniają patogeny a następnie je trawią)
– działanie bakteriobójcze (Opiokordyna)
– przeciwutleniacz (Hipoksantyna)
– działanie przeciwzapalne (Ergosterol)
– działanie przeciwwirusowe, przedwczesne zahamowanie procesu syntezy wirusów (Kordycepina)

Regulacja poziomu glukozy we krwi

W badaniach stwierdzono, że Cordyceps reguluje poziom glukozy we krwi, badania na zwierzętach wskazują, że powoduje wzrost wrażliwości na insulinę. W kolejnych latach wyniki przedstawiały się następująco: „w randomizowanym badaniu u 95% pacjentów leczonych C. sinensis w dawce 3 g/dzień, stwierdzono regulację stężenia cukru we krwi w porównaniu z osobami leczonymi innymi metodami”. Oznacza to, że Cordyceps może być przydatny we wspomaganiu leczenia cukrzycy i insulinooporności, warto skonsultować się z lekarzem.

Działanie antynowotworowe

W 2010 roku w czasopiśmie „Cancer Immunology Immunotherapy” opublikowano wyniki badań wskazujących, że Cordyceps zahamował przerzuty u chorych na raka piersi, co zwiększyło przeżywalność. Stwierdzono, że niskie stężenie kordycepiny powoduje zatrzymanie cyklu komórkowego nowotworów, natomiast wysokie prowadzi do apoptozy, czyli śmierci tych komórek (na podstawie badań nad czerniakiem i białaczką). Możliwe jest, że Cordyceps blokuje receptory komórek nowotworowych, jednocześnie uznano że jest bezpieczny dla innych komórek.

Regulacja produkcji hormonów sterydowych, wpływ na potencję

Zawarta w Cordycepsie kordycepina reguluje produkcję hormonów sterydowych. Oznacza to, że stosowanie preparatów zawierających w składzie Cordyceps wpływa pozytywnie m.in na produkcję testosteronu. Przy zbyt małym jego stężeniu we krwi pojawia się ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia i otyłości, słabnie siła mięśni, zaburzone są funkcje seksualne, pojawia się zmęczenie. Kordycepina może być pomocna w normowaniu poziomu testosteronu co zapobiega wyżej wymienionym objawom.

Rozwojowe są również badania pod kątem wpływu na potencję i leczenia zaburzeń erekcji. Podejrzewa się, że Cordyceps może mieć działanie hipotensyjne i wazorelaksacyjne, tak samo jak obecnie stosowane leki zawierające sildenafil (Viagra).

Działanie przeciwdepresyjne, poprawa koncentracji i funkcji mózgu

ATP, którego poziom jest zwiększany przez Cordyceps oprócz funkcji energetycznych jest również neuroprzekaźnikiem. W badaniach na zwierzętach i ludziach stwierdzono zmniejszenie zmęczenia psychicznego, wzrost libido, a w subiektywnych ocenach osób badanych stwierdzano „krystaliczną przejrzystość rozróżniania bodźców” oraz „jasność umysłu”. W badaniu na myszach stwierdzono spadek zmęczenia, które jest uznawane za ściśle związane z depresją.

Grzyby to osobne królestwo organizmów, obok między innymi zwierząt, roślin czy bakterii. Ich siłą są składniki oznaczane jako „mikro”, czyli występujące w małej ilości – mają natomiast dużą siłę działania (co można zaobserwować na przykładzie grzybów trujących). Mimo że nie jednogłośnie, to jednak w dużej mierze badania wskazują, że Cordyceps może powodować liczne pozytywne skutki przy stosowaniu dawek powyżej 1g dziennie, co powinno dać się obserwować w samopoczuciu. Szczególnie przydatny może okazać się dla sportowców, przez możliwy wpływ na siłę i wydolność. Trwające badania prognozują, że w przyszłości leki na bazie Cordycepsa będą istotne w leczeniu niektórych chorób.

Bibliografia:

Mizuno T. Medicinal effects and utilization of Cordyceps (Fr.) (Ascomycetes) and Isaria Fr. (Mitosporic fungi) Chinese caterpillar fungi. Int J Med Mushr 1999; 1:251-62. 28. Jung K, Kim IH, Han D. Effect of medicinal plant extracts on forced swimming capacity in mice. J Ethnopharmacol 2004; 93(1):75-81
Wang WQ. Chronic obstructive pulmonary diseases improvement of 40% after Cordyceps supplement. J. Admin Trad Chinese Med 1995; 5:24
Colson SN. Cordyceps sinensis and Rhodiola rosea based supplementation in male cyclists and its effect on muscle tissue oxygen saturation. J Strength Cond Res 2005; 19(2):358-63.
Manabe N. Effects of the mycelial extract of cultured Cordyceps sinensis on in vivo hepatic energy metabolism and blood flow in dietary hypoferric anaemic mice. Brit J Nutr 2000; 83:197-204.
Karpińska E. Biostymulujące właściwości entomopatogenicznych grzybów z rodzaju Cordyceps, Borgis - Postępy Fitoterapii 4/2011, s. 254-264
Jordan JL, Nowak A, Lee TDG. Activation of innate immunity to reduce lung metastases in breast cancer. Cancer Immunol Immunother 2010; 59(5):789-97
Holliday J, Cleaver M. On the trail of the yak ancient cordyceps in the modern world. 2004
2Das SK, Masuda M, Sakurai A i wsp. Medicinal uses of the mushroom Cordyceps militaris: current state and prospects. Fitoter 2010; 81(8):961-8.
Bi S., Jing Y, Zhou Q, Hu X. i in, Structural elucidation and immunostimulatory activity of a new polysaccharide from Cordyceps militaris, Food & Function, 2018.