Soplówka Jeżowata jest jadalnym, smakowitym grzybem, który od stuleci był wykorzystywany jako potrawa i lekarstwo w kulturach Wschodu.

Soplówka to grzyb pasożytniczy, który rośnie na drzewach liściastych takich jak buki, dęby czy jabłonie. Odmiany Hericium należą do grupy grzybów hydnoidowych, których charakterystyczną cechą są wyglądające jak sople lodu lub lwia grzywa pręciki reprodukcyjne. Nadając pręcikom taki kształt, grzybek zwiększa powierzchnię dostępną do produkcji zarodników i optymalizuje szanse na swój reprodukcyjny sukces. Mądra bestia!

Wszystkie odmiany Hericium są znakomitym pokarmem, ale jedna z nich jest prawdziwą gwiazdą. To Hericium erinaceus, czyli Soplówka jeżowata. Świat nauki całkiem nieźle ją przebadał, dzięki czemu możemy się przekonać, że pomiędzy zachodnią nauką a mądrością wschodu istnieje znak równości.

Naturalne wsparcie dla żołądka i jelit

W tradycyjnej medycynie chińskiej (TCM) Soplówki używano do leczenia dolegliwości układu pokarmowego. Leczono nią wrzody żołądka i nowotwory jelit, jak również używano w celu kompletnego wsparcia funkcji odpornościowych organizmu. Soplówka pełni rolę tonika energii Chi (Qi), do czego wrócę w dalszej części artykułu.

Ze współczesnych badań wynika (ich kompletny spis znajdziesz na końcu artykułu), że stosowanie Soplówki faktycznie przyczynia się do poprawy funkcjonowania układu pokarmowego. Odpowiadają za to rozpuszczalne w wodzie związki chemiczne, które pomagają chronić wyściółkę żołądka przeciwdziałając wrzodom i stanom zapalnym. To koktajl beta-glukanów i terpenów, które istotnie wpływają na naszą odporność. Wiemy również, że związki zawarte w Soplówce skutecznie hamuje rozwój komórek nowotworowych w układzie pokarmowym, co znowu potwierdza historyczne wykorzystywanie Soplówki do leczenia poważnych schorzeń żołądka i jelit. Inną kategorią związków, które możemy znaleźć w Soplówce jest szereg przeciwutleniaczy i związków regulujących poziom insuliny i lipidów we krwi. Z tego względu Soplówka może być również użyteczna dla osób, które zmagają się z cukrzycą.

Jednak na tym wcale nie kończy się zastosowanie Soplówki jeżowatej. To właściwie dopiero preludium tego, co ten niezwykły grzybek może nam zaoferować.

Paliwo rakietowe dla mózgu

W 1986 roku zespół naukowców pod kierownictwem profesor Rity Levi-Montalcini otrzymał Nagrodę Nobla za odkrycie grupy białek pełniących kluczową rolę w kształtowaniu wzorców mózgu i schematów ruchowych ciała. Ta kategoria związków występująca w centralnym i obwodowym układzie nerwowym została nazwana Czynnikiem Wzrostu Nerwów (Nerve Growth Factor, w skrócie NGF).

Jak dowiedziono w przełomowych badaniach, poziom Czynnika Wzrostu Nerwów ma bezpośredni wpływ na nasze zdolności umysłowe. Wpływa na szybkość i jasność procesów myślowych, efektywność rozwiązywania problemów, funkcje pamięci, zdolność koncentracji i odporność na stresogenne czynniki płynące z otoczenia. To paliwo dla rozwoju naszych mózgów i ciał, dzięki któremu procesy umysłowe i biologiczne mogą funkcjonować płynnie i bez zakłóceń. Jak dowodzi szereg badań, Soplówka jeżowata stymuluje Czynnik Wzrostu Nerwów u ludzi. To oznacza, że wspiera tworzenie nowych połączeń neuronowych, zapewniając optymalne funkcjonowanie, rozwój i ochronę systemu nerwowego.

Z wiekiem ilość białek NGF w organizmie spada, co przekłada się na problemy neurologiczne powiązane ze starszym wiekiem. Przykładem jest chociażby choroba Alzheimera i inne formy demencji. Z tego względu Soplówka będzie świetnym suplementem dla starszych osób, które zaczynają mieć problem z pamięcią, koncentracją i doświadczają wahań nastroju związanych ze spadkiem funkcji poznawczych. Czynnik Wzrostu Nerwów pełni również istotną rolę w leczeniu poważnych chorób takich jak stwardnienie rozsiane, które naturalnie dotyka osób w każdym wieku.

Czynnik Wzrostu nie tylko wspomaga proces budowania nowych połączeń neuronowych (zwany neurogenezą), ale również reperuje te połączenia, które zostały uszkodzone (np. w wyniku starości, wypadku lub chronicznego stresu) i w normalnych warunkach uległyby tzw. apoteozie, czyli naturalnemu rozpadowi. Odpowiedni poziom białek NGF sprawia, że uszkodzone połączenia mają szanse wrócić do życia, a te nowo powstałe są chronione przed bezkompromisowymi atakami czynników stresu.

Z tym Soplówka może pomóc: stres, niepokój i depresja

Chroniczny stres, najbardziej powszechny i zakamuflowany problem cywilizacyjny dzisiejszego świata, atakuje komórki nerwowe i hamuje powstawanie Czynnika Wzrostu Nerwów. W rezultacie, kiedy przechodzimy przez przedłużające się stany niepokoju lub depresji, ograniczamy zdolność własnego organizmu do samoleczenia i produkcji
związków, które mogłyby nam pomóc zmierzyć się z trudnościami natury psychicznej. Ponieważ Soplówka wspiera powstawanie Czynnika Wzrostu Nerwów, umożliwia nam skuteczniejsze radzenie sobie z niekorzystnymi stanami psychicznymi.

W tym względzie istnieje pewne podobieństwo pomiędzy Soplówką a grzybami psylocybinowymi, które również stymulują powstawanie nowych połączeń neuronowych i w odpowiednich warunkach potrafią wykazać się silnym działaniem antydepresyjnym. Jednak w przeciwieństwie do magicznych grzybów, Soplówka nie jest halucynogenem, nie prowadzi do zmian percepcji i może być wykorzystywana jako wsparcie zdrowia psychicznego przez osoby w każdym wieku.

W kontekście działania antydepresyjnego warto wspomnieć również o zdolności Soplówki do tworzenia nowych połączeń w regionie Hipokampu. To region naszego mózgu, który pełni kluczową rolę w regulacji emocji oraz procesach pamięciowych. Badania wskazują, że regularne stosowanie Soplówki prowadzi do neurogenezy w Hipokampie (a więc właśnie budowy nowych autostrad neuronowych). Jest to efekt ściśle związany z szeregiem efektów antydepresyjnych i przeciwlękowych, które można odczuć przy regularnym stosowaniu Soplówki jeżowatej.

Jakie związki odpowiadają za stymulację Czynnika Wzrostu Nerwów?

Hericenony i erynacyny to tajni, grzybowi agenci, którzy inicjują produkcję Czynnika Wzrostu Nerwów w centralnym i obwodowym układzie nerwowym. Związki te należą do znanej i lubianej (zwłaszcza przez miłośników konopi) grupy terpenów. To polifenole, aktywne substancje rozpuszczalne jedynie w alkoholu. Z tego względu przy zakupie ekstraktu z Soplówki należy zwrócić uwagę na to, żeby był to właśnie ekstrakt alkoholowy. W innym przypadku suplement nie będzie w stanie zaoferować efektów na układzie nerwowym, a jedynie wykaże się wpływem na układ pokarmowy. Wiele z produktów dostępnych na rynku niestety nie spełnia warunku alkoholowej ekstrakcji, także nie można od nich spektakularnych efektów w zakresie układu nerwowego i funkcji poznawczych. Marketing i przemysłowa produkcja nie zawsze idą w parze z jakością.

Mielina, bariera ochronna włókien nerwowych

Istnieje wiele badań in-vitro i in vivo, z których wynika, że Soplówka chroni sieć neuronową poprzez produkcję mieliny - tłustej substancji otaczającej komórki nerwowe. To naturalna bariera ochronna, która sprawia, że nowe połączenia mogą bezpiecznie się rozwijać.

Kiedy zaczyna brakować mieliny, do czego dochodzi ze względu na długotrwały, chroniczny stres, starość czy zanieczyszczenie środowiska, nasze zdrowie psychiczne podupada. Kiedy jest jej wystarczająco dużo, komórki włókien nerwowych są bezpieczne, a mózg może działać jak naoliwiona maszyna. Osłonięta od czynników stresogennych tłusto-wodnistą powłoką komórka nerwowa będzie pracować dużo sprawniej niż ta, której brakuje takiej bariery. W oczywisty sposób przekłada się to na zdrowie psychiczne, nastrój i szeroko rozumianą odporność na stres.

Soplówka w tradycyjnej medycynie Wschodu

Różnica pomiędzy zachodnią medycyną a systemami wschodnimi w uproszczeniu polega na tym, że w przypadku medycyny zachodniej człowieka postrzega się jako zestaw części (z których każda wymaga osobnej specjalizacji), a w przypadku podejścia wschodniego tylko holistyczne spojrzenie na człowieka może doprowadzić do odkrycia przyczyny jego dolegliwości.

Medycyna zachodnia jest nieoceniona w przypadku złamanej ręki, operacji na sercu czy wymagających użycia specjalistycznego sprzętu zabiegów. Jednak nie za wiele ma do zaoferowania jeśli chodzi o styl życia (poza banałami “jedz zdrowo i ruszaj się”), nie mówiąc już o maksymalizacji potencjału zdrowia ludzkiego ciała i umysłu.

W kulturach wschodu zdrowie człowieka postrzega się jako rezultat wielu współzależnych elementów, z których istotnym elementem pomijanym na zachodzie jest wymiar energetyczny. W Chinach, jak również Tybecie i Indiach rozwinęły się systemy, które zgłębiały ten niewidoczny dla mikroskopu wymiar ludzkiej egzystencji. Poza warstwą strukturalną naszego ciała (jego fizycznych części i narządów) systemy te opierają się również na warstwie niewidocznej dla oka, życiowej energii (w medycynie chińskiej: Jing, Chi i Shen, w jodze Prana). Mimo, że poszczególne systemy medycyny Wschodu różnią się od siebie poszczególnymi metodami, to dzielą wiele podobieństw. Jednym z nich jest to, że w ramach struktury ludzkiego ciała wyszczególniają istnienie 72 tysiący kanałów energetycznych. Doprowadzenie pacjenta do zdrowia i harmonii w dużej mierze zależy od udrożnienia przepływu w tych kanałach. Do harmonizacji energetycznej ciała prowadzi wiele praktyk, jednak co do zasady polegają one na zbalansowaniu podstawowych elementów tworzących materię ciała i umysłu - niepodzielnych, sub-atomowych cząsteczek ognia, wody, powietrza, ziemi i przestrzeni (akash). To od harmonii tych elementów w życiu człowieka zależy jego zdrowie lub choroba.

W tradycyjnej medycynie chińskiej i systemie tybetańskim Soplówka jest uznawana za tonik energii wiatru. Uważa się, że stymuluje ona kanały energetyczne powiązane z naszym układem nerwowym. Rezultaty badań wskazujące na neurologiczne właściwości Soplówki potwierdzają słuszność tego podejścia. Aby ciało i umysł mogło funkcjonować optymalnie nie wystarczy jednak wzmocnić w sobie energii wiatru, np. obserwując swój oddech podczas medytacji. Niezbędne jest do tego również zaadresowanie pozostałych. Tu po raz kolejny objawia się magia Soplówki. Tłusto-wodnista mielina odpowiada żywiołowi wody, a beta-glukany żywiołowi ziemi. Umiejętne harmonizowania tych subtelnych, wewnętrznych energii to forma alchemii zdrowia i dobrostanu z lekką pomocą natury.

Kiedy spojrzymy na budowę strukturalną grzybni i sieć neuronową człowieka, zauważymy, że podobieństwa między nimi są uderzające. Nie ma w tym w sumie nic dziwnego. Grzyby dzielą z nami więcej DNA, niż z roślinami. To co robią dla siebie i dla ekosystemów, w których egzystują, mogą zaoferować również nam. Stać się godnymi zaufania sojusznikami, którzy pomogą zachować jasność umysłu, emocjonalną równowagę i odporność, w świecie który wystawia każdy z tych czynników zdrowia psychicznego na codzienne próby.

Badania naukowe dotyczące neurologicznego działania Soplówki:

Hericenony i Erynacyny stymulatory Czynnika Wzrostu Nerwów
Czynnik Wzrostu Nerwów Soplówki indukuje aktywność w ludzkich komórkach
Soplówka Jeżowata wspomaga procesy pamięciowe
Soplówka Jeżowata obniża poziom lęku i depresji poprzez neurogenezę Hipokampu
Soplówka Jeżowata wspomaga proces mielinizacji komórek nerwowych
Neuroregeneratywny potencjał ekstraktów z Soplówki przy uszkodzeniach nerwów
Przegląd związków aktywnych i właściwości Soplówki Jeżowatej