Alergie pod kontrolą! Czyli jak Reishi wspiera układ odpornościowy

Wiosna cieszy wszystkich! Noo… prawie. Choć jest to wspaniała i ikoniczna wręcz pora roku, w której życie budzi się z hibernacji, to alergikom może być ciężko się z tego cieszyć, gdy codzienność uprzykrza katar sienny. Jeśli objawy alergiczne dokuczają Ci każdego roku, to warto się na to przygotować, w czym mogą pomóc również naturalne suplementy. Poza tradycyjnymi w Polsce ziołami coraz częściej do pakietu naturalnych narzędzi antyalergicznych dodaje się również grzyby funkcjonalne. Wśród nich to Reishi ma renomę najbardziej antyalergicznego i antyhistaminowego. W tym artykule przestudiujemy możliwe mechanizmy działania i dane o skuteczności suplementacji tym grzybem. Może pomoże również Tobie?

Wiosna to piękny czas, o ile nie masz alergii

Wiele osób cieszy się wiosną nie tylko z powodu ciepła, dłuższych dni czy rozkwitającej przyrody, ale też z powodu pożegnania sezonu przeziębień. Gdy temperatura powietrza wzrasta, to wirusy i bakterie nie mają tak sprzyjających warunków do infekcji. Jeśli jednak los uczynił Cię osobą z alergią na pyłki, to katar i inne dolegliwości jeszcze trochę mogą potrwać, a zmienia się jedynie jego podłoże. Jednak tak samo, jak można się naturalnie wesprzeć w redukcji przeziębień, tak i na zahamowanie alergii natura oferuje nam ciekawe narzędzia.

Na alergię są różne sposoby

Prym wiodą leki antyalergiczne. Są dostępne w aptekach zarówno bez recepty do wykorzystania, gdy wystąpi pilna potrzeba, jak i na receptę w bardziej zaawansowanych formach, z większymi dawkami lub w większych opakowaniach. Są też różne formy jak np. klasyczne kapsułki i tabletki do regularnego stosowania lub pastylki rozpuszczalne w jamie ustnej, dla szybszego działania. Jak to jednak z lekami bywa, ceną skuteczności bywa zwiększone ryzyko skutków ubocznych.

Jednak leki nie są z nami od zawsze, a ludzie jeszcze przed erą nowoczesnej farmakologii potrafili radzić sobie z objawami alergicznymi. W tym celu wykorzystywano różnorodne dary natury, w tym wyciągi z roślin i grzybów funkcjonalnych. Obecnie różne modyfikacje dietetyczne wspomagane naturalną suplementacją zyskały w języku angielskim własne określenie: immunonutrition[1], co oznacza odżywianie ukierunkowane na modulację pracy układu odpornościowego. Pojęcie to często wykorzystuje się w odniesieniu do zmian dietetycznych i suplementacyjnych np. u osób z chorobami autoimmunizacyjnymi, nowotworami, po zabiegach i przeszczepach, ale też zmagających się z alergiami lub nietolerancją histaminy.

Na alergie tradycja zielarska oferuje między innymi takie rośliny:

• pokrzywa zwyczajna
• nagietek
• tarczyca bajkalska
• czarnuszka
• pachnotka zwyczajna

Wśród grzybów natomiast w kontekście wpływu na alergie najwięcej wiadomo o działaniu Reishi.

Reishi, czyli uniwersalny „grzyb nieśmiertelności”

Reishi to bardzo uniwersalne wsparcie zdrowia, więc nic dziwnego, że i alergikom oferuje korzyści. Ten grzyb znany jest z bardzo długiej tradycji stosowania w chińskim folklorze. Wzmianki o nim pojawiają się w zapisach historycznych sprzed 2000 lat. Tradycyjnie był on używany w Chinach przez mnichów taoistycznych dla lepszego stanu skupienia, poprawy praktyk medytacyjnych oraz osiągnięcia długiego i zdrowego życia. Chińska rodzina królewska, dążąca do długowieczności, darzyła grzyba Reishi wielkim szacunkiem i został on uwieczniony w całej kulturze chińskiej na obrazach, posągach, jedwabnych gobelinach i jako wzory na szatach cesarzy[1].

Najpopularniejsze właściwości Reishi obejmują działania adaptogenne i immunomodulacyjne. Owocniki grzybów Reishi to istny fenomen pod względem obecności substancji, które wpływają na układ odpornościowy. Aktywne działanie zapewniają głównie dwie grupy substancji:

• polisacharydy, w tym beta-D-glukany,
• triterpeny, głównie kwasy ganoderowe A-Z.

Z powyższych m.in. izolowany kwas ganoderowy C wykazywał silne właściwości przeciwzapalne i hamujące uwalnianie histaminy z komórek tucznych[1]. Beta-d-glukany również znane są immunomodulującego działania, co zauważane było w badaniach nie tylko nad Reishi, ale i nad wieloma innymi grzybami funkcjonalnymi.

Antyalergiczny mechanizm działania Reishi

By dobrze zrozumieć działanie Reishi, najpierw warto zrobić krok w tył i spojrzeć na zarys działania układu odpornościowego. W obrębie tego układu działa wiele cytokin, które można pogrupować wg działania. Dwie główne grupy określa się „ramionami” TH1 i TH2:

• TH1, czyli odpowiedź komórkowa - mechanizmy, które polegają na niszczeniu zakażonych komórek oraz patogenów wewnątrzkomórkowych; reakcja kluczowa w walce z wirusami, bakteriami rozwijającymi się wewnątrz komórek oraz niektórymi pasożytami.
• TH2, czyli odpowiedź humoralna - produkcja przeciwciał przez limfocyty B; kluczowa w walce z pasożytami oraz w reakcjach alergicznych.

W normalnych warunkach, czyli w stanie zdrowia i braku zagrożeń, oba ramiona się wzajemnie hamują i pozostają w równowadze. Alergia jest stanem, który tę równowagę zaburza, a odpowiedź histaminopochodna to przesunięcie balansu w stronę dominacji TH2. Organizm wtedy w zbyt dużym stopniu przechodzi w stan naprawczy, przez co stan zapalny szaleje i staje się dokuczliwy. Reishi jest jednym z tych naturalnych suplementów, których wpływ na cytokiny układu odpornościowego sprzyja cofnięciu dominacji TH2 i ponownym wejściu układu w równowagę.

Można wywnioskować, że w porównaniu do klasycznych leków antyalergicznych Reishi działa bliżej źródła problemu. Efekty zatem mogą być bardziej naturalne i przyjazne dla zdrowia niż bezpośrednie maskowanie objawów.

Praktyczne obserwacje w badaniach

Hamowanie reakcji alergicznych przez Reishi jest w badaniach udokumentowane, jednak na ten moment są to głównie badania na modelu zwierzęcym. W literaturze pojawiają się informacje o pozytywnym działaniu u ludzi, jednak nadal jest przestrzeń i potrzeba przeprowadzania kolejnych, dobrze zaprojektowanych badań klinicznych, które m.in. ułatwią ułożenie konkretnych schematów dawkowania.

W jednej z publikacji przedstawiono dwa case studies[1] osób, które stosowały kilkutygodniową suplementację tabletkami Reishi w przypadku przewlekłego kataru siennego.

• Przypadek I: 39-letni mężczyzna, od dziecka zmaga się z katarem siennym, ziołowe suplementy na alergię przynoszą mu lekką ulgę. W pierwszych dwóch tygodniach stosował dziennie 6 tabletek po 500 mg sproszkowanego Reishi (łącznie 3 gramy dziennie), a następnie o połowę mniej do końca sezonu (kolejne 6 tygodni). Rezultaty: po 4 dniach nastąpił wyraźny spadek senności, swędzenia i kichania. Po 10 dniach pacjent był w stanie skosić trawnik bez znaczącego dyskomfortu. Złagodzenie objawów alergii utrzymywało się przez cały sezon.
• Przypadek II: 5-letni chłopiec, u którego katar sienny pojawił się w wieku 4 lat. Nie mógł wychodzić na zewnątrz przez większość wczesnego lata. Suplementowano 2 tabletki dziennie po 500 mg sproszkowanego Reishi (łącznie 1 gram) przez cały sezon (8 tygodni). Po 1 tygodniu objawy zmniejszyły się o 90%. Zniknęło zaczerwienienie i ból oczu oraz ból gardła, a kichanie zmniejszyło częstotliwość do sporadycznego. Znów mógł grać w piłkę nożną na zewnątrz bez dokuczliwych objawów.

W obu przypadkach efekty były szybkie i zadowalające, a przy tym bezpieczne.

Wpływ Reishi na katar sienny sprawdzono też u… świnek morskich[2]. Świnki morskie z alergią były poddawane wdychaniu pyłku cedru japońskiego. Reishi podawano im codziennie przez 8 tygodni od czasu poprzedzającego pierwszą ekspozycję. Zauważono, że przyjmowanie Reishi pozwoliło świnkom stłumić nadreaktywność nosa. Autorzy wywnioskowali, że Reishi to przydatne narzędzie dla pacjentów z alergicznym nieżytem nosa.

W kolejnym badaniu sprawdzano jak podawanie Reishi (doustnie lub dootrzewnowo) wpłynie na parametry związane z astmą u myszy[3]. Solidnie przebadano cały panel cytokin układu odpornościowego, przeprowadzono ocenę histopatologiczną płuc i sprawdzono jeszcze kilka innych parametrów. W badaniu zauważono zmniejszenie zmian zapalnych dzięki podawaniu Reishi i wywnioskowano, że grzyb ten może być przydatny jako środek immunomodulujący i przeciwzapalny w przypadkach astmy.

Efekty wskazujące na działanie antyalergiczne zauważano też w innych badaniach eksperymentalnych. Reishi zmniejszał np. obrzęk łap wywołany karagenem lub formaliną i swędzenie wywołane alergią na komary u myszy co wskazuje na działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne[2].

Jak stosować Reishi dla działania antyalergicznego?

Jeśli jesteś alergikiem i jesteś w stanie przewidzieć, kiedy będziesz mieć zwiększoną ekspozycję na alergen (np. sezon pylenia), to właśnie w takich sytuacjach najlepiej jest zaplanować suplementację Reishi. Sposób, w jaki Reishi wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego, sprawia, że wpływ na hamowanie alergii powinien być najlepszy przy okresowym, codziennym stosowaniu suplementu, a nie doraźnie już po wystąpieniu objawów, tak jak stosuje się zazwyczaj leki z apteki.

Obecnie nie ma konsensusu co do dokładnych protokołów stosowania Reishi, ale w przypadku popularnych ekstraktów z owocników najczęściej stosowane jest po 1000-1500 mg dziennie. Taki schemat przyjmuje się w przypadku stosowania profilaktycznego.

Czy są skutki uboczne lub inne zagrożenia?

Objawy niepożądane po Reishi są bardzo rzadkie. Zasadniczo jest to świetnie tolerowany nutraceutyk. Gdy jednak takie działania się pojawiają, to obejmować mogą dolegliwości żołądkowo-jelitowe lub spadek ciśnienia krwi.

Kiedy nie stosować Reishi? Gdy masz… alergię na grzyby. Przy większości alergii może być pomocny, jednak gdy sam w sobie będzie alergenem, to niestety nic nie wskóra.

Ponadto należy zachować ostrożność w przypadku jednoczesnego stosowania grzybów i leków rozrzedzających krew. Reishi uznawany jest za grzyb o działaniu uspokajającym, wyciszającym i nasennym, więc w przypadku stosowania innych suplementów lub leków o podobnym działaniu również warto pozostać czujnym.

Źródła:

[1] https://www.mycologyresearch.com/articles/view/28

[2] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21698671/

[3] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35026480/

AUTOR